آیا استفاده از رزومه‌ دیگران برای آماده کردن رزومه، ایده‌ی خوبی است؟

افراد زیادی رزومه خود را با رونویسی از رزومه‌ی دیگران آماده می‌کنند. این کپی‌برداری و بهره‌گیری سطوح مختلفی دارد. گاهی تغییرات اعمالی بسیار محدود و در حد تغییر برخی عناوین شغلی و زمان‌ها است و عملا همه رزومه کپی‌شده، استفاده می‌شود. و گاهی تغییرات بعدی بسیار جدی‌تر، به‌گونه‌ای است که تمایز دادن دو رزومه در پایان به دشواری انجام می‌شود. در این مورد اخیر در واقع رزومه اولیه، صرفا حکم یک تمپلیت را داشته است.

واضح است که به دلایل مختلف، تمایل به آن نوع اول از رونویسی بیشتر است. یعنی تا آنجا که امکان دارد همان رزومه دوست و فامیل و عضو دیگر خانواده را با حداقل تغییرات به عنوان رزومه خود آماده کنیم!

چرا موضوع آماده‌سازی رزومه بر اساس رزومه دیگران اخیرا متداولتر شده است؟

استفاده از رزومه دیگران چیز جدیدی نیست و تقریبا همیشه وجود داشته اما حداقل در مورد ایرانیان، به نظر می‌رسد که این موضوع گسترش بیشتری یافته است. احتمالا یک دلیل آن این است که طیف بسیار وسیعی از ایرانیان در سال‌های اخیر از طریق مشاوران مهاجرت قانونی و غیرقانونی، در جستجوی انواع ویزاها و مجوزهای ورود چون تحصیلی و شغلی هستند. معمولا ارائه رزومه بخشی از این پروسه است و در اکثریت قریب به اتفاق موارد (در حدود 100 درصد موارد!) مشاور محترم یک نمونه رزومه در اختیار موکل خود قرار می‌دهد که مطابق آن رزومه‌اش را آماده کند. موکل هم بر اساس میزان اطلاعات رزومه‌نویسی (که عمدتا بسیار محدود و بعضا مخلوط با موارد نادرست است) و دانش زبان انگلیسی خودش و اطرافیانش، این کار را انجام می‌دهد. که معمولا به همان شکلی است که گفتیم. یعنی انجام تغییرات حداقلی برای دستیابی به آنچه که بتواند مسئله‌ی امروزمان را حل کند.

این نوع رزومه که مشخص نیست آیا در آن موسسه مشاوره مهاجرت، با دقت مطالعه می‌شود یا نه، عموما به هدف اصلی خودش می‌رسد چون افسر مهاجرت، کارفرمای در جستجوی استخدام نیرو نیست که برایش جزییات مهارتی و قدرت رقابت با سایر کاندیداها ملاک باشد. البته نکات دیگری در مورد این نوع رزومه مهم است (از جمله تطابق اطلاعات داخل رزومه با سایر اطلاعات پرونده متقاضی و اطلاعات فضای مجازی از جمله لینکدین) که خارج از بحث این نوشته است. اما به هر حال اگر حداقل‌هایی در آماده‌سازی و کپی‌برداری از رزومه‌ی نمونه، رعایت شده باشد، هدف مورد نظر که افزودن یک رزومه به چک‌لیست اداره مهاجرت است برآورده می‌شود.

اما متاسفانه بسیاری از متقاضیان چنین تصور می‌کنند که این رزومه برای کاریابی آنها هم کفایت می‌کند و مشکل از همینجا آغاز می‌شود.

به هر حال، دلیل اولیه شما برای رونویسی از رزومه‌ی فرد دیگر، هر چه که می‌خواهد باشد، لازم است با مخاطراتی که این کار می‌تواند برای شما داشته باشد و موانعی در راه کاریابی موثر پدید آورد آشنا شوید.

چرا رونویسی از رزومه دیگران مفید است؟

رزومه‌نویسی اگر بخواهد به درستی انجام شود، مخصوصا در نوبت اول، یک کار فوق‌العاده زمان‌بر و انرژی‌بری است. این فقط محدود به مهاجران و کسانی‌که زبان اول آنها انگلیسی نیست، نمی‌شود و خود native speakers هم این کار را بسیار دشوار می‌یابند. به همین دلیل، اینکه از روی یک نمونه دیگر، کار رزومه‌نویسی را آغاز کنیم اصلا کار نادرستی نیست. به‌ویژه اگر این رزومه‌ی الگو، با شغل ما و حوزه‌ای که در آن فعالیت می‌کنیم هم هماهنگی داشته باشد.

به شرط اینکه این کار با دقت و وسواس انجام دهیم و با مخاطراتش آشنا باشیم.

مخاطرات و مشکلاتی که رونویسی رزومه دیگران پدید می‌آورد

بسته به کیفیت رزومه‌ی مورد استفاده، هماهنگی سوابق شغلی و مهارتی و تحصیلی ما با آن و زمانی‌که رزومه‌ی الگو تهیه شده، بروز مشکلاتی که در زیر فهرست شده قابل انتظار است:

مشکلات حقوقی احتمالی. کپی کردن متن دیگران و استفاده از آن به‌طور کلی خلاف اصول حرفه‌ای است و حتی می‌تواند تبعات حقوقی داشته باشد. این کار بسته به شدت کپی کردن و استفاده از محتوای دیگران می‌تواند به‌عنوان Plagiarism تشخیص داده شود. اگر مسئولان شرکت حتی بعد از استخدام متوجه این موضوع شوند، می‌تواند در استخدام شما تاثیر داشته باشد. به‌ویژه اگر شما بخش مهمی از رزومه فرد دیگری را به‌دروغ به خود منتسب کرده باشید. خود این فرد هم می‌تواند علیه شما اقدام کند. اما حتی اگر فرد مورد نظر شکایتی هم نداشته باشد و خودش با رضایت رزومه خود را در اختیار شما قرار دهد، هم‌چنان برای مدیران شرکت عنوان Plagiarism پابرجاست.

اما اگر شما محتوا را آنچنان تغییر بدهید که دیگر نتوان گفت از کار فرد دیگری کپی کرده‌اید، از ذیل این عنوان خارج می‌شوید. به همین دلیل است که کار روی رزومه خود، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

البته نباید چنین اندیشید که همه کارفرمایان و مدیران HR برای همه پوزیشن‌های شغلی plagiarism check انجام می‌دهند اما هر چقدر پوزیشنی مهمتر شود، این نوع دقتها هم افزایش می‌یابد.

عدم درک درست از رزومه، عناصر و کارکرد آن. اگر قرار باشد همه موارد بعدی را در یک عبارت خلاصه کنیم، می‌شود همین مورد. اغلب کسانی‌که از روی یک رزومه، رونویسی می‌کنند این کار را از سر تعجیل و یا بی‌علاقگی به فهم و آموزش رزومه‌نویسی انجام می‌دهند. به همین دلیل کمتر به‌طور درست و عمیق متوجه نقش و کارکرد رزومه و ارتباطش با بقیه حلقه‌های کاریابی می‌شوند. تداوم این ناآگاهی در سال‌های بعد، منجر به تکرار خطاهای جدی در مسیر کاریابی و ارتقا شغلی می‌شود. اینکه رزومه‌ای در یک نوبت موفق عمل کند، تضمین نمی‌کند که برای موارد بعدی و به‌ویژه مشاغل بهتر هم چنین کند.

خطا در انتخاب نوع رزومه. اینکه رزومه‌ی شما از کدام نوع باشد (به‌صورت کلی، در سه دسته‌ی اصلی) می‌تواند در فرآیند کاریابی شما به‌ویژه اولین کار کانادایی بسیار موثر باشد. مهم است که نوع رزومه‌ای که کار رونویسی از روی آن انجام می‌شود، متناسب با وضعیت فعلی کاریابی شما باشد وگرنه به جای کمک، می‌تواند فرصت‌سوزی کند. همچنین مهم است که در آینده، نوع رزومه‌ی خود را متناسب با وضعیت شغلی خود تغییر دهید. مثلا اگر الآن دانشجوی جوانی هستید و از روی یک رزومه کاربردی Functional رونویسی کرده‌اید، چند سال بعد و برای ارتقا شغلی باید رزومه خود را کاملا به صورت Reverse Chronological بازنویسی کنید.

فقدان نوآوری. وقتی شما از رزومه فرد دیگری رونویسی می‌کنید (مخصوصا در حالت انجام کمترین تغییرات) خود را در سقف و محدوده‌ی نوع‌آوری‌ها و خلاقیت فرد قبلی قرار می‌دهید. این هم در فرم و ظاهر رزومه نمودار خواهد شد و هم در محتوا و انتخاب سرفصل‌ها و بخش‌ها، واژه‌گزینی و نظایر اینها. در واقع در اینجا، اینکه چقدر شانس بیاورید و رزومه‌ی خلاقانه‌تری در دسترس داشته باشید، در خروجی تاثیر می‌گذارد.

تکرار الگوهای کهنه. موردی شبیه نمونه‌ی قبلی، استفاده از سرفصل‌ها و یا اطلاعاتی است که دیگر کاربرد ندارد. رزومه هم چون هر پدیده دیگری، متناسب با تغییرات بازار کار متحول می‌شود. البته این تغییر و تحولات چندان سریع نیست اما به هر حال در خلال یک دهه نمود پیدا می‌کند. امروزه با دیدن بعضی بخش‌ها در رزومه‌ی مشتری‌ها می‌توانم حدس بزنم که رزومه اولیه در دهه 90 آماده شده بوده است! چنین چیزی برای یک مدیر HR که در حال انتخاب افراد برای مصاحبه است می‌تواند یک اعلام خطر باشد. چون فرض را بر این خواهد گرفت که کاندیدای مورد نظر با الزامات امروزی بازار کار آشنا نیست. از آن سو، فقدان برخی عناصر جدیدتر در رزومه هم باز می‌تواند تاثیر مشابهی داشته باشد. یا حداقل جایگاه رقبای شما را که از آن موارد استفاده کرده‌اند، تقویت کند.

محدود شدن به بخش‌های استفاده شده. در یک رزومه‌ ژنریک ما تعدادی بخش اصلی داریم و چند بخش فرعی که بسته به فیلد کاری و شرایط متقاضی می‌توانند استفاده شوند و یا نشوند. مثلا تفکیک بخش Achievements (و یا عباراتی معادل آن) اگر متقاضی دارای دستاوردهای منحصربفرد و قابل برجسته‌سازی باشد از این نمونه است. استفاده از رونویسی بدون خلاقیت این خطر را دارد که ما از این نوع سرفصل‌های فرعی و موردی که در رزومه اولیه نیست غافل شویم. و یا بالعکس، اصرار کنیم در سرفصلی که محتوای کافی برای آن نداریم، صرفا چون در رزومه اولیه آمده، اطلاعات قرار دهیم که عمدتا منجر به بروز یکی از خطاهای رزومه‌نویسی می‌شود.

تکرار اشتباهات فرد قبلی. اما مهم‌ترین خطری که رونویسی از روی یک رزومه تهدیدمان می‌کند، انتقال خطای رزومه اولیه به رزومه خود است. هر رزومه‌ای می‌تواند دارای خطاهای محتوایی یا فرمی باشد. برخی از آنها قابل اغماض هستند و برخی چنین نیستند. برخی خطاها در یک دوره زمانی در گذشته ممکن است قابل اغماض بوده‌اند اما الآن حساسیت‌ برانگیز باشند. به همین دلیل همیشه باید با نسخه‌ی نهایی رزومه، قبل از استفاده، رفتاری منتقدانه داشت.

فراموش نکنیم که گزینش رزومه توسط کارفرما یا مدیر منابع انسانی، یک فرآیند حذفی است و نه انتخابی! آنها در بدو امر به دنبال دلایل و بهانه‌‌هایی برای کنار گذاشتن متقاضیان هستند. سپس در میان گزینه‌های بسیار محدودی که می‌توان بر آنها تمرکز کرد و با دقت بیشتری، به مهارتها و توانایی‌ها و سوابق‌شان پرداخت و در مصاحبه شغلی، آن برداشتها را به آزمون گذاشت، یکی را انتخاب کنند.

یک یادآوری درباره موفقیت‌های پیشین رزومه‌ مورد رونویسی

یک خطای رایجی وجود دارد که هر کس در پوزیشن شغلی مهمی قرار دارد حتما رزومه خوبی هم دارد. این برداشت نادرست به دلیل همان موردی است که پیشتر بیان شد، یعنی ناآگاهی نسبت به جایگاه و کاربرد رزومه در مسیر کاریابی. به‌طور خلاصه باید عرض کنیم که رشد و ارتقا یک فرد در یک سازمان به عوامل متفاوتی بستگی دارد که یکی از آنها رزومه است اما عوامل دیگر می‌توانند نقش و اهمیت رزومه را کاهش دهند و یا بر آن بیافزایند.

مثلا اگر فردی بخواهد از یک سیستم به سیستم دیگری برود و یا از یک رده‌ی شغلی – مثلا کارشناسی – به رده‌ای با اهمیت بسیار بالاتر برود – مدیریتی – یا از شبکه نت‌ورکینگ ضعیف‌تری برخوردار باشد و یا در سازمان بزرگی که به دست آوردن پوزیشن‌های مهم‌تر بسیار رقابتی است مشغول به کار باشد و مواردی از این دست، بهبود، به‌روزرسانی و کاستومایز کردن رزومه برایش به مراتب مهم‌تر می‌شود. اگر رزومه چنین فردی مورد رونویسی قرار بگیرد، محتوای به‌روزتر، دقیق‌تر و کاربردی‌تری دارد. البته این خطر را هم دارد که از وضعیت فعلی و شغلی که می‌خواهیم برایش تقاضا دهیم (مثلا در یک پوزیشن مقدماتی entry level)، فاصله‌ی زیادی پیدا کرده باشد.

در مقابل می‌توان افراد بسیار زیادی را در سازمان‌ها نمونه آورد که رزومه‌های متوسط و بعضا حتی ضعیفی دارند اما چون در مسیر ارتقا شغلی آنها، حلقه‌های دیگری از زنجیره‌ی کاریابی نقش موثرتری داشته‌اند، نیازی به ارتقا جدی رزومه خود ندیده‌اند و عمدتا آنرا در حد اضافه کردن آخرین پوزیشن شغلی، به‌روزرسانی کرده‌اند.

خلاصه کلام اینکه، وقتی رزومه‌ای برای رونویسی انتخاب می‌شود، مهم است که بدانیم صاحب آن چقدر برای بهبود و ارتقا آن تلاش کرده است!

چه کنیم تا از رونویسی از رزومه بهره بیشتری ببریم؟

رزومه را بهتر بشناسیم. قبل از هر کار، برای درک درستی از رزومه، انواع، بخش‌ها و کاربردش، دانش خود را افزایش دهیم. حتی یک جزوه کوچک اما درست طراحی شده و یا یک دوره آنلاین، می‌تواند به شما کمک کند. منابع فراوانی در اینترنت وجود دارد. سطوح دوم و سوم خدمات رزومه‌نویسی ما به شما امکان دسترسی به «دوره پیشرفته رزومه‌نویسی» را می‌دهد تا با گستره‌ی وسیعی از مفاهیم مرتبط آشنا شوید و علاوه بر آن با نحوه‌ی توزیع و انتشار رزومه و رابطه‌ی رزومه با سایر مراحل کاریابی هم آشنایی و درک کامل پیدا کنید.

استفاده از تمپلیت فراگیرتر. به جای اینکه مستقیما به رونویسی یک رزومه دیگر اقدام کنید از یک تمپلیت مناسب با وضعیت شغلی خود استفاده کنید. تمپلیتهای خالی blank templates خیلی بهتر هستند. هر چه عناوین و سرفصل‌ها بیشتر باشند، به شما بهتر ایده می‌دهند که چه مواردی را نگه دارید و کدام‌ها را حذف کنید.

یادآوری مهم: بسیاری از تمپلیت‌های روی وبسایتها و حتی نرم‌افزارهایی نظیر ورد، از نظر بازار کار، نمونه‌های حرفه‌ای و کاربردی نیستند!

رزومه فعلی را صرفا یکی از منابع در نظر بگیرید. حالا که تمپلیت دارید، می‌توانید محتوای رزومه‌ای را که می‌خواهید از آن استفاده کنید، به درون بخش‌های تمپلیت منتقل کرده و سپس اصلاحات و به‌روزرسانی انجام دهید. علاوه بر این شما می‌توانید از کتابها و منابع چاپی و یا آنلاین دیگری که رزومه‌های نمونه‌ای دارند، برای افزایش و یا اصلاح محتوای فعلی استفاده کنید. به‌ویژه اطلاعات پروفایل متخصصان هم‌رشته شما روی لینکدین هم می‌تواند ایده‌های خوبی برای تکمیل بخش‌ها بدهد.

نگاه انتقادی فراموش نشود. رزومه شما در آینده با نگاه نقادانه و موشکافانه بررسی خواهد شد پس خودتان اولین منتقد نسبت به محتوا، فرم و اشتباهات احتمالی رزومه‌اتان باشید. بعد از آن از اطرافیان هم کمک بگیرید. می‌توانید از اولین سطح از خدمات رزومه‌نویسی ما که صرفا برای بررسی و ارائه نظر است استفاده کنید. البته در سطوح دیگر هم علاوه بر خدمات دیگر، این سرویس ارائه می‌شود.

گذر از رزومه ژنریک به کاستومایز شده. فراموش نکنیم که رونویسی رزومه صرفا برای کاهش درد و رنج و زمان آماده‌سازی اولین رزومه، یعنی یک رزومه ژنریک کاربرد دارد. هدف بلندمدت ما باید آشنایی عمیق‌تر با مهارت رزومه‌نویسی و توانایی customize کردن آن متناسب با هر موقعیت شغلی که می‌خواهیم برای آن تقاضا دهیم، – به‌ویژه در مشاغل مهم‌تر و با درآمد بیشتر – باشد.

جمع‌بندی

رونویسی و استفاده از رزومه دیگران می‌تواند به عنوان یکی از منابع مفید برای آماده‌سازی رزومه بکار آید اما نباید به عنوان تنها مرجع استفاده شود. چنین کاری بسته به قوت و ضعف رزومه مورد استفاده، می‌تواند مخاطراتی چون کهنگی و عدم نوآوری، انتقال خطاهای گذشته و محدودیت در معرفی موثر خود در پی داشته باشد. بهترین اقدام این است که در ابتدا با مفهوم رزومه‌نویسی حرفه‌ای ولو در حد ابتدایی آشنا شویم و سپس از منابع مختلف – از جمله رزومه فردی دیگر – برای تکمیل رزومه خود و اصلاح و تجدیدنظر بعدی استفاده کنیم.

سایر مطالب خواندنی