مدیریت اینترنت بچه‌ها

مدیریت اینترنت بچه‌ها و محدود کردن زمان استفاده از آن چگونه ممکن است و آیا کار دشواری است؟

وابستگی شدید بچه‌های این دوره و زمانه به اینترنت که منهای محتوای بعضا نامناسب، آنها را از فعالیت‌های فیزیکی و بازی با هم‌سن و سال‌های‌شان بازمی‌دارد یک دغدغه جدی برای بسیاری از والدین است. در تابستان امسال من روشی را برای مدیریت اینترنت بچه‌ها بکار بردم که در مجموع از آن بسیار راضی هستم.

در گفتگو با دوستان زیادی که فرزندانی در طیف سنی مشابه دارند وقتی سخن به این تجربه می‌رسید با اشتیاق بحث را دنبال می‌کردند و تعدادی هم آنرا بکار گرفتند. به همین دلیل تصمیم گرفتم تا این تجربه را در اینجا به اشتراک بگذارم تا شاید بکار شما هم بیاید.

چرا مدیریت زمانی اینترنت بچه‌ها مهم است

روش‌های مختلفی در مورد مدیریت و کنترل اینترنت بچه‌ها – عمدتا کنترل محتوا – وجود دارد که بحث جداگانه‌ای را می‌طلبد اما تمرکز این نوشتار بر محدود کردن زمان استفاده است چون همان‌طور که بیان شد مسئله فقط این نیست که بچه‌ها چه چیز را از طریق اینترنت دریافت می‌کنند؛ حتی بهترین محتواها هم وقتی قرار باشد آنها را از انجام سایر فعالیت‌های مفید و موثر بازدارد مخرب است.

مسئله من این بود که این کار را اول، بر اساس یک روش مدون، منسجم و روشن انجام دهم که بچه‌ها دقیقا بدانند که جزییات دسترسی‌ زمانی‌اشان چگونه است و دوم، تا حد ممکن بدون دخالت مستقیم و به‌صورت اتوماتیک باشد چون پیگیری مداوم مستقیم این کار وقت و انرژی زیادی می‌برد و انجام دقیق آنهم تقریبا غیرممکن است که خود بدترین تاثیر آموزشی را بر بچه‌ها دارد؛ اینکه ببینند شرط و شروطی برای‌اشان بگذاری اما نتوانی نحوه‌ی رعایتش را کنترل کنی.

با یک اپلیکیشن همراه مودم می‌توان اینترنت بچه‌ها را خیلی آسان‌تر مدیریت کرد

• 

• 

• 

راه‌های مدیریت زمانی اینترنت بچه‌ها

من این سه راه را برای مدیریت زمانی اینترنت یافتم که البته راه اول را پیگیری کردم. ممکن است شما بتوانید راه‌های دیگری هم پیدا کنید.

راه سریع و ساده: استفاده از اپلیکیشن مرتبط با مودم

اینکه مودمی که سرویس‌دهنده اینترنتی شما در اختیارتان قرار داده دارای یک اپلیکیشن برای کنترل و تنظیم آن باشد چیز عجیب و دور از دسترسی نیست پس اگر قبلا چنین نکرده‌اید، جستجو کنید که آیا چنین اپلیکیشنی برای مودم شما وجود دارد یا نه. مثلا مودمی که شرکت راجرز در اختیار بسیاری از مشتریان خود قرار می‌دهد مدل Hitron CODA 4582 Modem است و اپلیکیشن MyWiFiApp این شرکت به‌طور کامل با این مودم کار می‌کند. شما می‌توانید کارهای زیادی با این اپلیکیشن انجام دهید مثلا ببینید که چه وسایلی به سیستم وای‌فای شما متصل هستند. اگر خواستید وسیله‌ای را بلاک کنید یا نظایر اینها که می‌توانید در این ویدیو نمونه‌هایی از آنها را مشاهده کنید.

اما برای هدف ما، بهترین امکان روی این اپلیکیشن Bedtime Schedule نام دارد که بر اساس آن می‌توانید مشخصا بگویید که هر وسیله‌ای در روزهای مختلف هفته از چه ساعتی تا چه ساعتی کار نکند و به اینترنت دسترسی نداشته باشد. مثلا اگر نگران هستید که بچه‌ها گوشی موبایل یا تبلت خود را به اتاق خواب‌شان ببرند و تا ساعات طولانی از شب با آن مشغول باشند می‌توانید از ساعت خواب (مثلا 9 شب) تا 8 صبح فردا این امکان را فراهم کنید. لزومی ندارد که همه روزهای هفته شبیه هم باشد. مثلا می‌توانید در ایام هفته زمان دسترسی را کمتر کنید و در پایان هفته بیشتر. می‌توانید دسترسی به برخی وسایل مثلا تبلت را محدودتر کنید اما بازی‌های فیزیکی یا لپ‌تاپ را اگر برای کارهای درسی و غیره استفاده می‌شود با محدودیت کمتر باشد.

در این ویدیو می‌آموزید که چگونه این امکان را روی اپلیکیشن فعال و تنظیم کنید.

توجه داشته باشید که این اپلیکیشن روی شبکه داخلی وای فای شما کار می‌کند و فقط زمانی‌که به همان وای‌فای متصل هستید می‌توانید از آن استفاده کنید و مثلا نمی‌توانید از محل کار، اینترنت بچه‌ها را در خانه قطع کنید. (برای این کار راه حل عملی‌تر این است که به مادر بچه‌ها بگویید؛ خودش مشکل را مدیریت خواهد کرد!)

راه دشوارتر، طولانی‌تر اما با امکانات بیشتر: استفاده از نرم‌افزار یا تنظیمات روی مرورگر browser مودم/روتر

قصد من در اینجا ورود به بحث‌های فنی نیست و صرفا اشاره‌ای به این امکان می‌کنم و ادامه آن را بر عهده شما می‌گذارم تا اگر علاقه‌مند بودید خودتان از منابع موجود استفاده کنید.

در بسته‌ای که مودم‌ شما در آن برای‌تان آمده معمولا یک دیسک نرم‌افزاری هست که می‌توانید از طریق کامپیوتر مودم را تنظیم کنید. البته کاربرد این دیسک (اگر اصلا هیچ‌وقت بکارتان بیاید!) یا نرم‌افزاری که می‌توانید مستقیما از سایت کمپانی سازنده مودم داون‌لود کنید عمدتا برای تنظیمات در زمان نصب دستگاه کاربرد دارد اما احتمالا به شما تنظیمات دیگر روی مودم را هم توضیح می‌دهد.

به هرحال، بعد از اینکه مودم شما نصب شد می‌توانید بر روی مرورگر کامپیوتر خود IP address مودم را وارد کنید و مستقیما به تنظیمات مودم بروید. برای مودم و روتر روی شبکه خانگی شما آدرسی به صورت پیش‌فرض در نظر گرفته شده که ممکن است در برای شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی اندکی متفاوت باشد. مثلا برای همان مثال راجرز این آدرس192.168.0.1  است. نوبت بعدی که به کامپیوتر دسترسی داشتید این آدرس را در بخش آدرس‌بار مرورگر خود وارد کنید و ببینید که آیا شما را به صفحه‌ی لاگ‌این مودم می‌برد یا نه.

در این صورت خواهید دید که انتخاب‌های شما بسیار زیادتر است و مدیریت بسیار گسترده‌تری بر روی نحوه‌ی استفاده کاربران می‌توانید انجام دهید – از جمله استفاده از همان جدول زمانی برای وقت خواب – اما خوب، باید کمی وقت بگذارید تا با این تنظیمات آشنا شوید.

در این فیلم می‌بینید که همان مودم معرفی شده در بخش قبل را چطور می‌توان از این طریق تنظیم کرد.

واضح است که این روش به آسانی، سرعت و دسترسی کار با یک اپلیکیشن روی موبایل نیست.

راه غیررایگان: استفاده از مودم جدید دارای اپلیکیشن

احتمالا شما برای تهیه مودم خود پولی پرداخت نکرده‌اید و آنرا به رایگان به همراه تهیه‌ی سرویس اینترنت دریافت کرده‌اید. اگر چنین است و روش‌های بالا جواب ندهند یا به دلیل طولانی بودن و دشواری‌های تکنیکی نخواهید آنها را انجام دهید باید قدری سرکیسه را شل کنید و یک مودم حرفه‌ای‌تر که دارای اپلیکیشن تنظیمات باشد (شبیه مورد اول) تهیه کنید و از طریق آن همان کاری که در روش اول گفتیم را انجام دهید. حسن این روش این است که ممکن است اپلیکیشن‌های دارای انتخاب‌های بیشتری موجود باشد یا حتی مودم خیلی پیشرفته‌تر با برد بیشتر و سیگنال قوی‌تر باشد و سایر اشکالات مودم اریژینال کمپانی را هم حل کنید. من چون با مودم غیرکمپانی صرفا برای مدیریت زمانی کار نکرده‌ام توصیه خاصی ندارم اما اگر قدری در فضای وب جستجو کنید با محصولات متنوعی مواجه خواهید شد.

واضح است که در این حالت باید مودم خودتان را تنها به عنوان رابط میان خط اینترنت و این مودم/روتر جدید قرار دهید (اصطلاحا bridge باشد) و دسترسی به آن توسط بچه‌ها امکان نداشته باشد وگرنه همه زحمات شما به باد می‌رود!

آیا نمی‌توان کلا مودم کمپانی را کنار گذاشت؟ معمولا به دلایل امنیتی چنین کاری نمی‌شود کرد اما می‌توانید با آنها تماس بگیرید و بپرسید. گاهی مودم جدید را اضافه می‌کنند و شما ضرورتی به استفاده از مودم آنها نخواهید داشت اما معمولا این کار بدون هماهنگی ممکن نیست.

اگر شرکت خدمات دهنده مودم را به رایگان نمی‌دهد و باید خودتان آنرا تهیه کنید که اصلا قصه تفاوت دارد و می‌توانید مودمی که کاملا با نیازهای شما هماهنگ باشد (حتی اگر قدری گران‌تر هم باشد) تهیه کنید. فقط قبل از خرید با شرکت مربوطه هماهنگ کنید که که این مودم جدید از نظر مشخصات فنی با پروتکل شرکت هماهنگ باشد و استفاده از آن یا امکانات جانبی‌اش به مشکل برنخورد.

روزهای اول برای‌ بچه‌ها خیلی دشوار بود که خود را در سایر ساعات مشغول کنند اما بعد از چند روز هر کدام روش‌هایی را پیدا کردند یا با اکراه توصیه‌های ما را عمل کردند

روش ما در عمل

من بعد از مشورت با همسرم، مشخصا در ایام تابستان هر روز از ساعت 4 تا 8 و نیم بعداز ظهر به وسایل در دسترس بچه‌ها امکان ارتباط با اینترنت دادم. تفاوتی هم بین روزهای عادی و آخر هفته نبود. تنها اگر در روزهای عادی سایر کارهای مربوطه را (مثلا چند صفحه تکلیف روزانه) را به درستی انجام نمی‌دادند یا کاری که من یا مادرشان را دیوانه کند انجام می‌دادند از زمان دسترسی آخر هفته کم می‌شد و برعکس اگر کارهای خیلی خاص و ویژه‌ای انجام می‌دادند و یا به من یا مادرشان در انجام کارهای خانه کمک قابل توجهی انجام می‌دادند ساعات بیشتری دریافت می‌کردند. هر دو مورد اضافه و کم کردن چندین بار اتفاق افتاد. در چند روز آخر تابستان هم دسترسی بدون محدودیت زمانی به آنها دادیم که با دل سیر برگردند مدرسه!

روزهای اول برای‌شان خیلی دشوار بود که خود را در سایر ساعات مشغول کنند اما بعد از چند روز هر کدام روش‌هایی را پیدا کردند یا با اکراه توصیه‌های ما را عمل کردند و در این تابستان خیلی بیش از قبل فعالیت‌های فیزیکی داشتند یا با هم بازی کردند. هم‌چنین میل‌شان به اینکه با دوستان دیگرشان بازی و مراوده داشته باشند بیشتر شد چون هم از این طریق حوصله‌اشان سر نمی‌رفت و هم اگر گاهی به خانه دوستان‌شان می‌رفتند در آنجا محدودیت دسترسی به اینترنت نبود!

آیا برای دور زدن و هک تلاش نکردند؟ فراوان! به‌خصوص فرزند بزرگ‌تر که اطلاعات فنی بیشتری هم دارد اما اول، من در روزهای ابتدای این مسیر جدید به شدت همه چیز را مانیتور می‌کردم که همه‌ی ضعف‌ها و جاافتادگی‌های فنی را جبران کنم و دوم، خودم از این تلاش‌ها خیلی استقبال می‌کردم چون بخشی از آموزش، همین تقویت مهارت‌های حل مشکل problem solving در بچه‌ها است. حالا اینکه آنچه از نظر آنها «مشکل» تشخیص داده می‌شود از نظر والدین‌شان عین «داروی شفابخش» محسوب می‌شود بحث دیگری است. ما حتی به یک دستگاهی که خیلی کمتر استفاده می‌شود دسترسی آزاد و بدون محدودیت دادیم تا اگر آنرا یافتند به عنوان جایزه‌اشان باشد اما خوب، تا الآن که هنوز کشفش نکرده‌اند.

نکات کاربردی دیگر