این پرسش را تعدادی از دوستان که قصد دارند بعد از ورود به کانادا ادامه تحصیل بدهند مطرح کردهاند. دغدغه آنها این است که ایا میتوانند بر سر کار بروند و با درآمدهای شغل خود هزینههای تحصیلی را بپردازند یا نه. پاسخ به این پرسش اسان نیست و به شغل فرد و رشته تحصیلی مورد نظر وی وابستگی زیادی دارد اما در اینجا سعی میکنم با توضیحاتی بگویم که شرایط به چه گونه است.
اول، تحصیل در هر مقطعی چه برای دیپلم کالج، چه مدارج دانشگاهی در کانادا کاری سهل و ممتنع است بدین معنا که حجم و محتوای اطلاعاتی و سرفصلهای دروس نسبت به انچه که در یک درس دانشگاهی در ایران شاهد هستیم عموما کمتر است اما حجم تکالیف، فعالیتهای جانبی، مطالعه شخصی و نظایر اینها بیشتر است. همچنین سیستم نمرهدهی به گونهای طراحی شده که برخلاف ایران، موفقیت «شب امتحانی» چندان شدنی نیست. بدین ترتیب اگر کسی به طور مداوم سر کلاس حاضر شود، تکالیف را به درستی انجام دهد و خود را وقف تحصیل کند آن را شیرینتر و اسانتر از ایران خواهد یافت اما اگر بخواهد عادتهای مرسوم در ایران را دنبال کند آن را «کشنده» تفسیر خواهد کرد. در مجموع، عمدتا ایرانیانی که با آنها تماس داشتهام، تحصیل آکادمیک در کانادا را سخت ارزیابی میکنند؛
دوم، برخلاف ایران که عمده افراد برای این درس میخوانند که «عنوان» آکادمیک بگیرند، در کانادا برای بسیاری از مهاجران، عنوان دانشگاهی چیزی بر گذشته انها نمیافزاید بلکه این تحصیل باید بتواند برای آنها فرصتهای شغلی ایجاد کند. اگر دوره تحصیلی چنین کاری نمیکند یا هدف فرد از ادامه تحصیل چنین چیزی نیست، پذیرش دردسرهای تحصیل منطقی نیست، چه برای هزینههایش فکری کرده باشد و چه نکرده باشد؛
سوم، تحصیل در کانادا خیلی بیشتر از ایران هزینهبر است. برای مهاجران این هزینه سنگینتر است چون باید از اندوخته گرانقدر خود برای آن مصرف کنند و عمری را که قاعدتا میشود صرف امور مهم دیگری کرد به تحصیل اختصاص دهند؛ با همه اینها تامین هزینههای تحصیل از راههای مختلف چون وامهای تحصیلی، گرنتها و نظایر اینها مقدور است یعنی نباید پرداخت هزینههای تحصیل را دغدغه مهمی در حدی که انجام تحصیل ضروری را غیرممکن کند دانست. مهم این است که بدانیم این ادامه تحصیل به درآمدزایی منطقی منتهی خواهد شد که بعد بتوانیم این وامها را پرداخت کنیم یا نه؛
چهارم، دورههای تحصیلی در کانادا معمولا به صورتهایی چون تماموقت حضوری، پارهوقت حضوری و آن-لاین وجود دارد. البته بیشترین تنوع دورهها مربوط به تماموقت حضوری است یعنی این طور نیست که هر دوره تماموقت حضوری را بشود به اشکال دیگر هم گذراند. معمولا دورههای تماموقت از نظر زمانی که از دانشجو میگیرند بسیار سنگین هستند و در کنار آنها انجام کاری که به قصد تامین هزینههای زندگی باشد بسیار دشوار و تاحدودی غیرممکن است اما دورههای پارهوقت و آن-لاین به فرض وجود، قابل جمعشدن با اشکالی از کار کردن و کسب درآمد هستند. البته در همین موارد هم باید توجه داشت که فشار تحصیل و انجام تکالیف و امتحانات به قوت خود باقیست و چون تحصیل به زبان دیگری غیر از فارسی (انگلیسی یا فرانسه) انجام میشود این فشار بیشتر است.
به هر حال برای کسانیکه دارای اقامت دائم کانادا هستند، انجام کار و تحصیل با هم هیچ محدودیت قانونی ندارد و میتوانند بسته به شرایط مواردی از ان را محک بزنند. البته هر سال، در زمان دریافت وام دانشجویی، معمولا از آنها درآمد سال گذشته پرسیده میشود و بر اساس آن، رقم وام ممکن است تغییر کند.
برای اگاهی از بحث وام دانشجویی در انتاریو میتوانید به این مقاله مراجعه نمایید.