خرید اتوموبیل: لیز یا فایننس یا دست دوم؟

لیز (لیس) یا فایننس (فاینانس) یا دست دوم، کدام برای تهیه خودروی شخصی بهتر است؟ این پرسشی است که تقریباً تمام مهاجران تازه‌وارد روزی از خود می‌پرسند. گاهی در همان چند هفته آغازین و گاهی چند سال بعد. اما به هر حال عمدتاً زمانی می‌رسد که این پرسش برای آنها مطرح شود و بارها هم از من پرسیده شده است.

این اصلا عجیب نیست چون این پرسش نه تنها برای مهاجران بلکه برای سایر ساکنان امریکای شمالی هم یکی از متداول‌ترین پرسش‌ها در مورد تهیه خودرو است.

در اینجا می‌خواهم خیلی فشرده نکات اصلی را که در زمان تصمیم‌گیری باید در نظر داشته باشیم بیان کنم.

معنای لیز یا فایننس

با این که احتمالاً بسیاری از شما با این واژگان آشنا هستید ولی بهتر است قدری در مورد اصطلاحات لیز و فایننس توضیح دهم.

لیز Lease واژه‌ای است که در موضوعات دیگر نظیر منزل یا دفتر کار هم به کار می‌رود و بسته به مورد، ممکن است معنای آن اندکی متفاوت باشد. در مورد مکان property مثل خانه یا بیزینس، معمولا شبیه همان مفهوم اجاره در ایران است. البته میان قراردادهای lease و rent تفاوت‌هایی هست که مهم‌ترین آنها به مدت دوره‌ی قرارداد بازمی‌گردد اما این الآن محل بحث ما نیست.

در مورد خودرو این واژه معنی متفاوتی دارد که در تقابل با فایننس finance خود را به‌خوبی نشان می‌دهد. فایننس در مورد خودرو همان اصطلاحی است که در ایران برای خرید قسطی یا اقساطی به کار می‌رود. یعنی شما نهایتا صاحب اتومبیل خواهید بود اما یک دوره‌ی زمانی (عمدتا ۵ تا ۷ سال) طول می‌کشد که پول کالا را به‌طور کامل ‍پرداخت کنید.

اما در مورد لیز، بخشی از ارزش خودرو (عمدتاً ۵۰ درصد از قیمت آن در زمان تنظیم قرارداد لیز) مبنای محاسبه‌ی پرداخت‌های ماهانه برای یک دوره‌ی زمانی (عموما ۳، ۴ و نهایتا ۵ سال) قرار می‌گیرد و شما در پایان این دوره‌ی زمانی می‌توانید یکی از سه کار زیر را انجام دهید:

• با پرداخت مابقی قیمت خودرو، آنرا برای خود نگه دارید؛
• خودرو را بازگردانید و خودروی دیگری لیز کنید (کیفیت و کیلومتر خودروی بازگردانده شده می‌تواند در مبلغ لیز خودروی بعدی موثر باشد)؛
• خودرو را به‌صورتی نسبتا شبیه به وضع اولیه آن بازگردانید. ممکن است مجبور باشید مبالغی بابت افت کیفیت و آسیب‌های وارده به خودرو برای جبران، پرداخت کنید؛

لیز خرید است یا اجاره؟

در اینجا مفهوم لیز چیزی بین اجاره و خرید است. از یک طرف دقیقاً خرید نیست چون شما در زمان لیز مالک خودرو نیستید و اجباری به نگهداری آنهم ندارید و اگر شما اتومبیل را بازگردانید پولی که در این سال‌ها پرداخت کرده‌اید به شما باز نخواهد گشت پس مثل اجاره است.

اما هم‌زمان، اگر بخواهید اتومبیل را نگه دارید چون بخشی از مبلغ آن پرداخت شده، شما رقم کمتری پرداخت خواهید کرد که شبیه خرید قسطی خودروست.

شما مالک ماشین لیز نیستید پس در مورد ایجاد تغییرات در آن محدودیت دارید.

لیز بهتر است یا فایننس؟

سوال این است که برای یک مهاجر کدام یک از اینها بهتر است؟

پاسخ به این پرسش به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله وضعیت مالی، وضعیت شغلی، مدت زمان حضور در کانادا، هدف از استفاده از خودرو و نظایر اینها. اگرچه تازه‌واردان باید به نکات بیشتری توجه کنند.

اول ببینیم که چرا لیز، برای برخی قرارداد جذابی است. مهم‌ترین دلیل جذابیت لیز داشتن اتومبیل نو و دست اول (brand new) است. البته با خرید فایننس هم صاحب اتومبیل نو می‌شویم اما هدف در فایننس، نگهداری خودرو است درحالی که در لیز عمدتا هدف تعویض خودرو در پایان زمان قرارداد است. به همین دلیل، با الگوی تهیه از طریق لیز، می‌توان هر ۳-۴ سال ورژن جدیدی از همان مدل یا خودرویی متفاوت از همان کمپانی را امتحان کرد.

عامل دومی که برای بسیاری جذابیت دارد پرداخت‌های ماهانه کمتر است. از آنجا که در قراردادهای لیز، مبنای محاسبه حدود نیمی از ارزش خودرو است، به‌طور معمول این میزان بسیار کمتر از اقساط ماهانه در حالت فایننس همان خودرو می‌شود.

تعویض مداوم خودرو و رانندگی با آخرین‌های بازار با اقساط کمتر، چه از این بهتر؟ اما به‌قول معروف

It’s too good to be true

واقعیت این است که این ظاهر قضیه است و به چند دلیل لیز می‌تواند انتخاب خوبی نباشد.

عدم جذابیت‌های لیز کردن خودرو

نرخ بهره بالاتر: معمولا در مقایسه با فایننس (که حتی فروش با صفر درصد بهره هم در آن زیاد اتفاق می‌افتد)، نرخ بهره‌ی لیز بالاتر است اما چون روی رقم پایه‌ی پایین‌تری محاسبه می‌افتد، خریداران متوجه این اختلاف نمی‌شوند.

محدودیت در رانندگی: قراردادهای لیز براساس ۲۰ تا ۲۲ هزار کیلومتر در سال تنظیم می‌شوند. و اگر شما بیش از این میزان رانندگی کنید احتمالا باید جریمه پرداخت کنید که میزان آن در قرارداد لیز درج می‌شود. اگر وضعیت کاری شما به رانندگی طولانی نیازمند است یا اگر نمی‌دانید که وضعیت کاری شما چگونه خواهد بود، قرارداد لیز می‌تواند دردسرساز باشد. در مورد فایننس محدودیت‌هایی برای وارانتی وجود دارد اما چون شما صاحب ماشین هستید، در مجموع با لیز تفاوت می‌کند.

پیچیدگی لغو قرارداد لیز: از آنجا که شما مالک ماشین نیستید اما برای پرداخت مبالغ ماهانه در بازه‌ی زمانی خاصی تعهد داده‌اید، اگر بخواهید قرارداد لیز را بشکنید و ماشین را زودتر بازگردانید و یا آنرا به کس دیگری منتقل کنید، بسته به قرارداد و سیاست‌های دیلر با محدودیت‌هایی روبرو هستید. حتما قبل از هر تصمیمی در این مورد آگاهی کسب کنید.

دردسرهای احتمالی زمان پس دادن: شاید مهم‌ترین مسئله در قراردادهای لیز، همین باشد که شما می‌خواهید در پایان قرارداد لیز چه کنید. همان‌طور که پیشتر توضیح دادیم، نحوه بازگرداندن و قراردادی که بر این اساس بسته شده و اینکه دیلر این شرط را چگونه می‌بیند بسیار مهم است. حالا یکبار دیگر آن شرایط را مرور کنیم:

• اول، با بازپرداخت مابقی رقم قرارداد، ماشین را نگهدارید. همان‌طور که پیشتر گفته شد، چون احتمالا اقساطی که پرداخته‌اید با نرخ بهره بالاتری بوده و حالا هم باید رقم درشتی پرداخت کنید که عمدتا به دلیل محدودیت منابع مالی‌اتان، باید آنرا فایننس کنید، (و در این حالت، معمولا از نرخ بهره‌ها پایان دیگر چندان خبری نیست) این انتخاب، خیلی اقتصادی نیست. مگر اینکه به دلایلی مجبور باشید و یا اینکه واقعا آن‌قدر از ماشین راضی باشید که این اضافه هزینه‌ها برایتان مهم نباشد. به هر حال اگر واقعا قصد حفظ ماشین را دارید، اینکه از ابتدا فایننس کنید عمدتا به‌صرفه‌تر است.
• دوم، ماشین را پس دهید و اتومبیل دیگری بگیرید. این وضعیت بسیار مرسوم است و محبوب مشتری و دیلر. معمولاً اگر وضعیت ماشینی که باز می‌گردانید چندان مشکل نداشته باشد می‌توان اشکالات جزیی را به عنوان بخشی از مذاکره برای دریافت ماشین جدید، نادیده گرفت. البته اگر ماشینی که بازمی‌گردانید ایرادات زیادی داشته باشد یا کیلومتر روی آن بالاتر از میزان قرارداد باشد، شما دست بالا را در مذاکره نخواهید داشت و احتمالا باید مبلغی برای جبران بپردازید.
• سوم، صرفا بخواهید ماشین را پس دهید. این وضعیت نامطلوب‌ترین حالت برای دیلر است و شما باید خودتان را برای فهرست بلندبالایی از ایرادات احتمالی و تقاضاهای دیلر آماده کنید مگر اینکه ماشین از نظر ایرادات و کیلومتر از آنچنان وضعیت خوبی برخوردار باشد که دیگر احساس کند می‌تواند به سرعت آنرا به‌عنوان ماشین after lease با قیمت خوبی بفروشد.

سایر محدودیت‌ها: شما مالک ماشین لیز نیستید پس در مورد ایجاد تغییرات در آن محدودیت دارید. چه بخواهید آپشن مهمی مثل remote starter به ماشین اضافه کنید یا قدری امکانات داخل ماشین را شخصی‌سازی کنید، اگر چیزی باشد که به وارانتی ماشین مربوط شود یا تغییری که نتوانید در زمان بازگرداندن ماشین آنرا جبران کنید، برای شما دردسر می‌شود.

یک جمع‌بندی اولیه از تفاوت لیز و فایننس

در یک جمع‌بندی مقدماتی، اگر واقعا دلیلی برای خرید خودروی نو ندارید، خرید ماشین دست دوم مخصوصاً برای مهاجرین تازه‌وارد کاری به مراتب اقتصادی‌تر است چون قبلاً هزینه‌های اضافه مرسوم ماشین‌های نو پرداخت شده و قیمت آنها متناسب با وضعیت بازار کاهش یافته است.

البته خرید ماشین دست دوم هم نکات مربوط به خودش را دارد که من پیشتر در این مقاله به آنها پرداخته‌ام و دوباره تکرار نمی‌کنم. همچنین در یک مقاله مجزا، پیشنهادات خود را در مورد استراتژی خرید خودرو برای مهاجرین تازه‌وارد به تفصیل بیان خواهم کرد. در اینجا فقط در مقام یک مقایسه سریع بیان می‌کنم که:

برای تازه‌واردان ابتدا خودروی دست دوم، بعد خودروی دست دوم، سپس خودروی دست دوم و پس از آن، خودروی فایننس می‌تواند انتخاب خوبی باشد. و در نهایت اگر همه چیز رو به راه بود، خودروی لیز.  

قرارداد لیز برای چه کسانی مناسب است؟

شاید سوال پیش بیاید که پس چرا اصلاً عده‌ای خودرو را لیز می‌کنند؟

مهم‌ترین دلیلش می‌تواند در ابتدا بحث مالیات باشد. در مقایسه میان لیز و فایننس برای صاحبان کسب و کار، قراردادهای لیز از نظر محاسبه هزینه‌های بیزینس و تاثیر در مالیات شرایط به مراتب بهتری فراهم می‌کنند. و لذا برای این دسته از افراد معقول است که اگر می‌خواهند ماشین نو داشته باشند، به‌صورت لیز تهیه کنند.

دلیل دیگر مربوط به پرستیژ برخی کسب و کارها و مشاغل است که داشتن ماشین‌های نو، به درست یا نادرست، می‌تواند بخشی از مارکتینگ آن بیزنس باشد.

جمع‌بندی

اگر خرید ماشین نو یک ضرورت یا علاقه‌مندی جدی باشد؛

ماشین لیز برای این افراد خوب است:

هر کسی که پولش را دارد، به تعویض مرتب خودرو علاقه‌مند است و مقایسه‌های اقتصادی برایش مهم نیست و یا،

• صاحبان مشاغلی که،
• راننده تازه‌کار یا ناشی نیستند و می‌توانند کیفیت ماشین را حفظ کنند،
• و می‌توانند مسافت طی شده در سال را کنترل کنند،
• و منظم و مرتب، خودرو را برای سرویس‌های لازم ترجیحا به دیلر (یا حداقل به تعمیرگاه) می‌برند،
• و تمایلی به تغییر و شخصی‌سازی خودرو ندارند یا همه آن موارد را در صورت امکان، در همان ابتدای مذاکره به ماشین اضافه می‌کنند. و البته هزینه‌هایش را هم متناسب با ارقام دیلر می‌پردازند؛

در غیر این‌صورت، و با فرض اصرار بر خرید خودروی نو، فایننس احتمالا انتخاب بهتری خواهد بود.

در مطلب مرتبط بعدی به مهاجران تازه‌وارد، استراتژی پیشنهادی خودم را بیان می‌کنم.

یادآوری: آنچه در اینجا درباره‌ی لیز خودرو بیان شد، شکل متداول و فراگیر آن است. اما اشکال دیگری هم برای لیز خودرو وجود دارد که گاهی با سایر تقسیم‌بندی‌های این نوشته هم‌پوشانی دارد. برای کسانی‌که علاقه‌مند به بررسی بیشتر هستند، این مطلب می‌تواند مفید باشد.