برنامه IB یکی از برنامه‌های آموزشی بسیار موفق و مشهور نه تنها در انتاریو بلکه در کشورهای مختلف است.
در برنامه IB دوره‌هایی آموزشی و نیز ابزا‌هایی برای ارزیابی دانش‌آموزان ارایه و همچنین برنامه‌هایی نیز برای آموزش بیشتر معلمان در نظر گرفته شده است. این نهاد آموزشی غیرانتفاعی که مقر آن در شهر جنووای سوییس واقع شده است، رابطه‌ای مشورتی با نهاد یونسکو دارد.
دانش‌آموزانی که در برنامه IB تحصیل می‌کنند علاوه بر ارزیابی از سوی معلمان خود، از طرف آموزگارانی بین‌المللی از نقاط مختلف دنیا نیز سنجیده می‌شوند. هر ساله تقریبا 30 هزار دانش‌آموز از سوی این نهاد مورد ارزیابی قرارمی‌گیرند و غالبا هم 80 درصد دانش‌آموزانی که از این برنامه دانش‌آموخته می‌شوند، می‌توانند در دانشگاه‌های مطرحی چون سوربن، ییل و آکسفورد پذیرش بگیرند. گرچه مدارس انتاریو برنامه درسی منسجمی دارند اما برنامه IB مدارس آن از این نظر شهرت بین‌المللی دارد.
برنامه IB چیست و برای چه مقاطع تحصیلی است؟
برنامه جامع IB در چهار مقطع ارائه می‌شود:
- دوره سالیان ابتدایی یا اولیه primary years programme برای سنین 3 تا 12 سال
- دوره سالیان میانی middle years programme برای سنین 11 تا 16 سال
- دیپلم IB برای سنین 16 تا 19 سال و نهایتا
- دوره مرتبط با اشتغال career-related برای همان سنین 16 تا 19 سال
از این 4 برنامه یا دوره، مشهورترین برنامه همان دیپلم IB است که برای سال‌های دبیرستان و قبل از ورود به دانشگاه طراحی شده است.
به دلیل شهرت و محبوبیت این برنامه معمولا برای ورود به آن رقابت جدی وجود دارد
اهمیت برنامه IB
این برنامه که قریب به سی سال پیش به منظور برخورداری بیشتر فرزندان سیاستمداران مطرح طراحی شده بود، اکنون در بیش از 800 دبیرستان در سراسر دنیا اجرا می‌شود که 117 تای آنها نیز در کانادا قرار دارند. این برنامه گرچه در سوییس تدوین شده اما ترکیبی است از مجموعه‌ای از برنامه‌های درسی مدارس جهان است که به آن «برنامه درسی بدون مرز» می‌گویند.
روش تدریسی که در برنامه IB برگزیده شده، بیشتر به شیوه liberal-arts curriculum معروف است که به نوعی ترکیبی است میان روش تدریس سنتی، که مبتنی است بر آموزش اطلاعات و برگزاری آزمون و روش پیشرفته‌ترآموزشی که در آن ملاک اصلی تدریس، نیازها و علایق دانش‌آموزان و نیز کار گروهی و اجرای پروژه است.
استانداردهای بالا و توجه جهانی به این برنامه سبب شده تا مشتاقان و علاقه‌مندان زیادی نیز برای ورود و تحصیل در این برنامه وجود داشته باشد. به همین سبب در استان انتاریو در حال حاضر دبیرستان‌های زیادی از این برنامه درسی پیروی می‌کنند. وقتی که یک دبیرستان در انتاریو، خصوصی یا دولتی، برنامه IB را به عنوان روش تحصیلی خود برمی‌گزیند، دانش‌آموزان پذیرفته شده در این مدرسه در سال‌های دبیرستان و پیش از ورود به دانشگاه، از نظر تحصیلی باید فراتر از حد تحصیلی معمول در دبیرستان‌های عادی تلاش کنند. برای مثال هر دانش‌آموز لازم است که آموزش یک زبان دوم را هم در مدرسه به طور جدی دنبال کند و حداقل یک درس در زمینه‌های علوم، ریاضی، هنر و علوم اجتماعی بگذراند.
علاوه بر این دانش‌آموزان این برنامه باید یک درس در زمینه خود مقوله آموزش هم بگذرانند که در واقع آنها را وامی‌دارد تا در مورد نحوه آموختن افراد، ذات دانش و نحوه برقراری یک بحث منطقی بیشتر بیاموزند.
در برنامه IB از سال‌های دور و بسیار پیش از آنکه برنامه استانی انتاریو دانش‌آموزان را ملزم به گذراندن 40 ساعات خدمات اجتماعی داوطلبانه طی چهار سال دبیرستان کند، دانش‌آموزان می‌بایست فقط طی دو سال از سال‌های تحصیل‌شان در دبیرستان، 50 ساعت کار داوطلبانه در زمینه ارایه خدمات اجتماعی در مدرسه، 50 ساعت کار داوطلبانه در همین زمینه در خارج از مدرسه و 50 ساعت هم دوره آموزشی راهبری یا leadership را می‌گذراندند.
در استان انتاریو این برنامه هم در مدارس دولتی از جمله Toronto’s Vaughn Road Academy، Weston Collegiate و Victoria Park Secondary School ارایه می‌شود و هم در مدارس خصوصی از جمله Upper Canada College ، The Toronto French Schoolو The York School.
در دورانی که تقاضا برای محتوای عالی‌تر و مطابق با استانداردها هر روز افزایش می‌یابد، به نظر میرسد که کاملا زمان رشد و شکوفایی هرجه بیشتر این برنامه فرا رسیده باشد.
برای اطلاع از مدارسی که واجد این برنامه هستند، می‌توانید روی لینک زیر کلیک کنید:
schools with the international Baccalaureate program
مهم‌ترین مشخصات برنامه دیپلم IB
برنامه دیپلم که به DP شهرت دارد از سه عنصر هسته‌ای و اصلی تشکیل شده که عبارتند از:
- نظریه معرفت Theory of Knowledge
- نگارش یک متن بلندExtended Essay که دانش‌آموزان موظفند یک مقاله‌ی 4000 کلمه‌ای برای آن آماده کنند.
- خلاقیت، فعالیت، خدمات Creativity, Activity, Service
این سه درس از دروس ضروری هستند. در کنار این سه بحث اصلی، 6 گروه موضوعی هم وجود دارند که عبارتند از:
- مطالعات در زبان و ادبیات
- فهم زبان language acquisition که در دو حوزه‌ی زبان مدرن و زبان کلاسیک است.
- افراد و جوامع که به علومی چون اقتصاد، تاریخ، جغرافی، فلسفه و روان‌شناسی و نظایر اینها مربوط می‌شود.
- علوم که به زیست‌شناسی و کامپیوتر و فیزیک و شیمی و نظایر اینها مربوط می‌شود.
- ریاضیات
- هنرها شامل رقص، موسیقی، تئاتر، فیلم و هنرهای تجسمی
هر دانش‌آموز می‌بایست حداقل یک موضوع در هر یک از این شش گروه انتخاب کند. تنها در گروه موضوعی «هنرها»، این امکان وجود دارد که به جای آن از یکی از گروه‌های علوم، افراد و جوامع، و یا زبان به‌طور مجدد موضوعی برگزیده شود.
دانش‌آموزان پذیرفته شده در این مدرسه در سال‌های دبیرستان و پیش از ورود به دانشگاه، از نظر تحصیلی باید فراتر از حد تحصیلی معمول در دبیرستان‌های عادی تلاش کنند
برخی دروس در سطح بالاتر Higher Level (HL) و برخی در سطح استاندارد Standard Level (SL) ارائه می‌شوند که تفاوت آنها در گستردگی مباحث و سطح مهارت‌های لازم است. هر دانش‌آموز باید حداقل 3 و حداکثر 4 درس را در سطح بالاتر و بقیه را در سطح استاندارد انتخاب کند.
علاوه بر اینها این امکان وجود دارد که در برخی مدارس دروس دیگری هم که به تایید مراکز رسمی رسیده باشد عرضه شود.
پذیرش و ارزیابی در برنامه دیپلم IB
به دلیل شهرت و محبوبیت این برنامه معمولا برای ورود به آن رقابت جدی وجود دارد. برای آگاهی از مدارس دولتی یا کاتولیکی که این دوره را ارائه می‌کنند و نحوه ورود به دوره، بهترین کار مراجعه به سایت اداره آموزش و پرورش ناحیه محل زندگی است. عمدتا متقاضیان باید به صورت آنلاین ثبت‌نام کرده و بعد در آزمون ورودی شرکت کنند.
برای ارزیابی و دریافت دیپلم استاندارد ثابتی وجود دارد و به هر دو مرجع خارجی، یعنی انواع آزمون‌ها و نگارش‌ها و داخلی، یعنی ارزیابی پیوسته‌ی معلمان توجه می‌شود. برای آگاهی از جزییات نحوه‌ی ارزیابی این صفحه را ببینید.
دیپلم IB چه تاثیری در پذیرش دانشگاهی دارد؟
به‌طور کلی به دلیل اعتبار بالای دیپلم IB فارغ‌التحصیلان این رشته از شانس بالایی برای دریافت پذیرش از دانشگاه‌های معتبرتر برخوردار هستند اما نحوه‌ی تاثیر ریزنمرات این دیپلم بر دریافت پذیرش ویا کردیت دانشگاهی، از یک موسسه آموزشی به موسسه آموزشی دیگر و از یک رشته‌ی تحصیلی به رشته‌ای دیگر می‌تواند تفاوت کند. بهترین کار بررسی شرایط پذیرش دانشگاه‌ها و تماس با مسئولان مرتبط هم در دانشگاه و هم در مرکز IB است.
آیا تحصیل برای دریافت دیپلم IB هزینه دارد؟
برنامه IB به‌طور کلی رایگان نیست و برای اجرای آن و ارزیابی و آزمون‌ها باید هزینه پرداخت اما اینکه چه میزان از این هزینه را باید دانش‌آموزان بپردازند یکسان نیست. واضح است که در مدارس خصوصی این هزینه بخشی از شهریه و هزینه‌های جاری تحصیلی را شامل می‌شود. اما برخی ادارات دولتی آموزش و پرورش نواحی تمام هزینه را تقبل می‌کنند و برخی درصدی را که عمدتا هزینه‌های آزمون‌ها و ارزیابی را پوشش می‌دهند.
به همین دلیل بهتر است قبل از اینکه فرزندتان را در این دوره ثبت نام کنید، ولو اینکه قرار باشد در یک مدرسه دولتی (عمومی) public school ادامه تحصیل دهد درباره‌ی جزییات هزینه‌های مرتبط از مسئولان مدرسه سوال کنید.