وقتی در کانادا میگوییم کالج college دقیقا یعنی چه؟ سوال سرراست و روشنی به نظر میرسد اما پاسخش به این روشنی و سرراستی نیست. از آنجا که میل به تحصیلات تکمیلی در میان ایرانیان، چه مهاجرات و چه کسانیکه میخواهند به عنوان دانشجوی بینالمللی در کانادا تحصیل کنند افزایش یافته، دقت در معانی و کاربردهای آن اهمیت زیادی دارد.
کاربرد زیاد واژه کالج در کانادا عمدتا ابهامساز و ناچارا نیازمند به ابهامزدایی است. این واژه یک «مشترک لفظی» برای مراکز آموزشی متفاوتی است. سالها پیش من در مجموعه مقالاتی به تفصیل به مصداقهای مختلف این واژه پرداختم. در اینجا بهصورت فشرده این مصادیق را مرور و بهروزرسانی میکنم.
اعتبار یک کالج
آیا همه کالجها در کانادا به یک میزان از اعتبار آموزشی برخوردارند؟ اگر نه، چند دسته کالج در کانادا داریم؟
در یک ارزیابی سرانگشتی، حداقل 6 دسته یا گروه مختلف مرکز آموزشی یا مرتبط با نهادهای آکادمیک در کانادا با این عنوان شناسایی میشوند که عبارتند از:
- کامیونیتی کالج
- کالج یعنی مرجع رسمی اعطای مجوز
- کالج، دپارتمانی از یک دانشگاه
- کالج خصوصی
- کالج به عنوان نماینده یا شاخهای از یک دانشگاه خارجی
- کالج یعنی دبیرستان
مراکز متعددی در کانادا با عنوان کالج خوانده میشوند در حالیکه کسی در آنها تحصیل نمیکند!
کامیونیتی کالج Community College
در اکثر مواردی که در این وبسایت لفظ کالج استفاده شده منظور این دسته از کالجها بوده است. این مراکز آموزشی که فراگیرترین سیستم آموزش عالی در کانادا محسوب شده و عمدتاً دارای چندین شعبه مختلف میباشند، با ارائه هزاران برنامه آموزشی از بالاترین میزان گستردگی و اعتبار تحصیلات مرتبط با بازار کار برخوردار هستند. آنها از دولتهای استانی و حتی فدرال کمک و بودجه (fund) میگیرند، اکثر دورههایشان توسط مراکز معتبر تایید شده و دانشجویان آنها میتوانند از وامهای کمبهره یا رایگان تحصیلی که توسط دولتهای استانی ارائه میشود بهره ببرند.
هماکنون بیش از 150 کالج از این نوع در سراسر کانادا فعال هستند و به 900 هزار دانشجوی تماموقت و بیش از یک و نیم میلیون دانشجوی پارهوقت خدمات آموزشی ارائه میدهند. فهرستی از کامیونیتی کالجها در هر استان از کانادا را میتوانید در این صفحه ببینید.
در منابع دولتی یا رسانهای کانادا هم در اکثریت قریب به اتفاق موارد، وقتی با عنوان کالج مواجه میشوید به همین دسته از کالجها اشاره شده است.
از آنجا که دورههای آموزشی در این کالجها براساس نیاز بازار کار تنظیم میشود عمدتا برنامههای آموزشی دوساله یا کوتاهتر را در قالب انواع دیپلمهای دوساله (معادل مدرک فوق دیپلم در ایران) یا گواهینامههای certifications شش ماهه و یکساله ارائه میکنند اما در برخی از آنها هم دورههای طولانیتر (سهساله و در موارد محدودی چهارساله) موجود است و هم گواهینامههای پیشرفته برای فارغالتحصیلان دانشگاهی.
در مطالب جداگانه به این نوع کالجها با تفصیل بیشتری پرداخته میشود.
کالج یعنی مرجع رسمی اعطای مجوز
مراکز متعددی در کانادا با عنوان کالج خوانده میشوند در حالیکه کسی در آنها تحصیل نمیکند! مثلا کالج پزشکان انتاریو. در واقع این مراکز، سازمانهای رسمی هستند که عموما بر اساس مصوبات مجالس فدرال یا استانی، وظیفه بررسی شرایط متقاضیان و ارائه مجوز یا لایسنس تخصصی برعهده آنها گذاشته شده و نقش رگولاتوری regulation و کنترل شرایط حرفهای را برعهده دارند.
البته کالج تنها اصطلاحی نیست که برای اینگونه سازمانها بکار میرود و در مواردی از عناوینی چون انستیتو یا مشابه آنها هم استفاده میشود اما در مجموع، کاربرد این نوع واژگان به معنای جایگاه آکادمیک و تولید علم و فنآوری در این سازمانها نیست.
برخی از کالجهای خصوصی امکانات فیزیکی محدودی دارند اما بیشترین برنامههای آموزشی خود را بر آموزش از راه دور و آن-لاین متمرکز کردهاند
کالج یعنی دپارتمان دانشگاه
در کانادا، برخی از دانشگاهها به صورت مجموعهای از کالجها اداره میشوند که اصطلاحا به آنها University College میگویند. یکی از معروفترین آنها خود دانشگاه تورنتو University of Toronto (که در لفظ عموم U of T خوانده میشود) است. در اینجا عبارت کالج در واقع یعنی یک دپارتمان تخصصی از دانشگاه که چندین گروه مطالعاتی را پوشش میدهد. مثلا کالج اینیس Innis College در دانشگاه تورنتو دپارتمان تخصصی برای سه گروه از مطالعات آکادمیک است: مطالعات سینمایی Cinema Studies ، مطالعات شهری Urban Studies و فعالیتهای نگارشی.
شاید یک دلیل این ساختار این باشد که دانشگاههای قدیمیتر کانادا به پیروی از دانشگاههای معروف انگلستان نظیر آکسفورد به صورت کالج-دانشگاه تشکیل شدهاند.
البته ممکن است دانشگاههایی کاملا به این صورت نباشند بلکه یک مرکزیت یا کمپس/پردیس داشته باشند که مجموعهای از دپارتمانها در آن مستقر باشند و چند کالج وابسته به آنها (از نظر تشکیلات اداری اما مستقل از نظر تصمیمات آموزشی) نیز در اطرافشان یا مکانی دورتر به فعالیتهای آموزشی اشتغال داشته باشند.
به هر حال در اینجا کالج هویت مستقلی از دانشگاه مرتبط با آن کالج ندارد.
کالج خصوصی
انواع بسیار گستردهای از کالجهای خصوصی در کانادا مشخول به کار هستند. اصولا هر کس با رعایت یک سری از ضوابط و استانداردها میتواند در کانادا یک کالج خصوصی تشکیل دهد و خود این کار به عنوان یک حرفه یا سرمایهگذاری محسوب میشود. این کالجها از نظر امکانات، شعبات، گنجایش، تنوع و سطح علمی اساتید، تعداد رشتهها و دورههای آموزشی و مسایلی از این دست بسیار متنوع و متفاوت هستند. برخلاف نمونههای قبلی، یک کالج از این گروه ممکن است در ۳-۴ استان متفاوت کانادا شعبه داشته و هزاران نفر را پوشش دهد و یا اینکه همه امکاناتش در حد یک ساختمان چند طبقه خلاصه شود.
برخی از این کالجها هم امکانات فیزیکی محدودی دارند اما بیشترین برنامههای آموزشی خود را بر آموزش از راه دور و آن-لاین متمرکز کردهاند و نه تنها به دانشجویان کانادایی، بلکه به علاقهمندانی از سایر کشورها هم خدمات میدهند. واضح است که کیفیت و اعتبار این دورهها و خدمات آموزشی هم بر اساس وضعیت و اعتبار خود کالج، بسیار متفاوت است.
وامهای کمبهره دولتی هم مشمول بسیاری از کالجهای خصوصی نمیشود چون رشته مربوطه از نظر دولت استان، از اولویتهای مورد نیاز استان محسوب نمیشود یا کیفیت مورد نظر استان را ندارد. اما برخی از آنها شهرت بسیار زیادی دارند و فارغالتحصیلان آنها به راحتی (در برخی مواقع، راحتتر از کالجهای گروه اول) میتوانند جذب بازار کار شود.
در مجموع باید تاکید کرد که برای ادامه تحصیل در این دسته از کالجها باید دقت و مطالعه بسیار زیادی انجام داد.
کالج یعنی شعبهای از یک دانشگاه یا کالج بینالمللی
برخی از مراکز آموزشی بینالمللی خصوصا آمریکایی در کانادا شعباتی دارند؛ البته از انگلستان و استرالیا هم موارد متعددی دیده میشود. عمدتا این مراکز هم با لفظ کالج نامیده میشوند. دورههای آنها بسته به اعتبار مرکز اصلی متفاوت است اما میتواند برای شما مدارک بسیار معتبری به همراه بیاورد. معمولا شهریه آنها بیشتر است و امکان استفاده از وامهای دولتی هم مقدور نیست. هر چند اعتبار برخی از آنها به دلیل دانشگاه مادر اهمیت زیادی دارد اما به دلیل محدودیتها و مشکلات احتمالی، برای تحصیل در آنها باید دلایل معتبری برای خود دست و پا کنید.
کالج یعنی دبیرستان
تعجب نکنید. تعداد زیادی از دبیرستانهای قدیمیتر در شهرهای بزرگ عنوان کالج دارند. اینگونه مراکز مخصوصا با کالجهای خصوصی اشتباه گرفته میشوند. به نظر میرسد یک دلیل این نامگذاری این بوده که در دهههای گذشته و قبل از شکلگیری کامیونیتی کالجها، مراکز آموزشی معتبرتر که تا سطح دیپلم دبیرستانی دورههای آموزشی یا حرفهآموزی داشتهاند میتوانستند دورههای تکمیلی کوتاه بعد از آن را هم برگزار کنند و به همین دلیل از عنوان کالج بهره میگرفتهاند تا نقطه ممیزهای با دبیرستانهای عادی باشند.
نوع دیگری از این نوع مراکز با عنوان کالج آنهایی هستند که به دانشآموزان گرید 11 یا 12 امکان میدهند تا دروس دبیرستانی را در آنجا مجددا بخوانند تا نمرهی لازم برای ورود به تحصیلات تکمیلی را به دست آورند. معمولا این نوع از کالج-دبیرستانها در میان مهاجران یا دانشآموزان بینالمللی شناخته شدهتر هستند. در اینجا یک نمونه از این نوع مراکز را میبینید.
اگر در مورد تفکیک این نوع آخر با قبلیها دچار مشکل هستید بهترین راه نظر کردن به دورهها و رشتههایی است که عرضه میکنند. اگر مرتبا به گریدهای تحصیلی تا 12 اشاره میکنند یعنی این مرکز کالج به معنای مصطلح آن نیست.
همچنین وزارتخانهای که به آنها مجوز داده هم میتواند یک نشانهی دیگر باشد. مثلا در انتاریو، امور اینگونه مراکز آموزشی به وزارت آموزش Ministry of Education مربوط است درحالیکه در انواع مورد اشاره در بالا که همگی به تحصیلات تکمیلی بعد از دیپلم استانی میپردازند، این وزارت تعلیمات، کالجها و دانشگاهها Ministry of Training, Colleges and Universities است که مسئولیت نظارت و صدور مجوز را برعهده دارد.
به هر حال مهم این است که واژه کالج در اینگونه موارد شما را دچار ابهام نکند و با تفاوت مصداقهای آن آشنا باشید.
مطالب خواندنی دیگر
انواع بردهای شغلی در دانشگاهها و مراکز آکادمیک – قسمت اول
چرا بردهای شغلی در دانشگاهها مفید و مهم هستند؟ اشتغال دانشجویان یکی از موضوعات مهم برای مراکز آموزشی اعم از دانشگاه و کالج است به همین دلیل آنها ابزارهای مختلفی را در وبسایتهای خود ارائه میدهند و یا معرفی میکنند. یکی از معروفترین – و نه لزوما مفیدترین – ابزارهای کاریابی، بردهای شغلی Job Boards…
شش خطای مرسوم دانشجویان ایرانی در خارج از کشور
آیا دانشجویان ایرانی خطاها و اشتباهات مرسومی مرتکب میشوند؟ پاسخ این است که متاسفانه! بله. به شش مورد در اینجا پرداختهایم.
افزایش سطح تحصیلات سبب افزایش دستمزد میشود؟
افزایش سطح تحصیلات چه تاثیری بر افزایش درآمد افراد در کانادا دارد و آیا مستقیما با دریافت مدارج بالاتر دانشگاهی، درآمد ما افزایش مییابد؟
کالج یا دانشگاه، قسمت دوم: باورهای رایج و حقیقت دربارهی این دو و چطور درست انتخاب کنیم؟
کالج یا دانشگاه؟ در ادامهی اپیزود ۲، به مقایسهی آنها از طریق باورهای رایج پرداخته شده و سپس بیان شده که کدام انتخاب بهتری است و چرا.